ترجمه
بگو: او خداى رحمان است، ما به او ایمان آوردهایم و بر او توكل نمودهایم، پس خواهید دانست، كیست آن كه در گمراهى آشكار است.
بگو: به من خبر دهید اگر آب (چشمهها و چاههاى) شما در زمین فرو رود، كیست آن كه آب روان و گوارا براى شما بیاورد.
نکته ها
زمین متشكّل از بخشهاى نفوذپذیر ونفوذناپذیر است. اگر تمام قسمتهاى آن نفوذناپذیر بود، آبى ذخیره نمىشد و اگر تمام زمین نفوذپذیر بود، زمین به صورت باتلاق در مىآمد.
«غَور» به معناى فرورفتن در عمق است و «مَعین» به معناى آسان و روان است.
آخرین آیه به منزله تفسیر آیه قبل است. در آیه 29 مىفرماید: «قل هو الرحمن» و در آیه 30، نمونه رحمت را آب روان، ذكر مىكند. در آیه اول مىفرماید: بر او توكل كردیم و در آیه بعد مىفرماید: دلیل توكل بر او این است كه اگر آب مورد نیاز به زمین فرو رود، هیچ كس نمىتواند آن را بیاورد.
امام باقرعلیه السلام (در تأویل آیه) فرمود: اگر امام شما غایب باشد چه كسى براى شما امام ظاهر مىفرستد كه اخبار آسمانها و زمین و حلال و حرام را براى شما بگوید؟ «ان اصبح ماءكم غوراً...»(34)
پيام ها
1- پیامبر وظیفه دارد موضع خود را در برابر نااهلان اعلام كند. «قل هو الرّحمن»
2- در برابر كفّار، دو عامل ایمان و توكل وسیله نجات شماست. «آمنّا... توكّلنا»
3- توكّل، ثمره ایمان و ملازم آن است. «آمنّا... توكّلنا»
4- ایمان به سرچشمه رحمت ارزش دارد نه به بتهاى جامد. «هو الرّحمن آمنّا»
5 - با توكّل بر خداوند، كفّار آرزوى خود را به گور خواهند برد. «علیه توكلنا فستعلمون...»
6- پایان كار ملاك است نه آغاز آن. «فستعلمون من هو فى ضلال مبین»
7- ابتدا زیربناى اعتقادى خود را محكم كنید و بعد به تهدید دشمن بپردازید. «آمنّا... توكّلنا... فستعلمون...»
8 - قاطع و استوار سخن گفتن رهبر جامعه اسلامى، سبب دلگرمى خودىها و دلهره بیگانگان مىشود. «قل هو الرّحمن... فستعلمون...»
9- احتمال بروز خطر براى دورى از بىتفاوتى و غفلت كافى است. «اِن اصبح ماءكم غوراً»
10- دست خداوند در تغییر قوانین هستى باز است. «اِن اصبح ماءكم غوراً»