ترجمه
(خداوند براى شما حلال كرده است) هشت زوج از حیوانات را. از گوسفند دو زوج (نر و ماده) و از بز، دو زوج (به كسانى كه از پیش خود، بعضى چهارپایان را تحریم مىكنند) بگو: آیا خداوند نرهاى آنها را حرام كرده یا مادههاى آنها را یا آنچه را شكم آنها در برگرفته است؟ اگر راست مىگویید از روى علم و دانش به من خبر دهید.
و از شتر دو زوج (نر و ماده) و از گاو دو زوج (نر و ماده) را (براى شما حلال كرده است) بگو: آیا خداوند نرهاى این دو را حرام كرده یا ماده‌ها را یا آنچه را كه شكم آن دو در برگرفته است؟ یا مگر شما شاهد و حاضر بودهاید كه خداوند به حرمت این گوشتها به شما سفارش كرده است؟! پس كیست ستمكارتر از كسى كه به خداوند، دروغ بندد تا مردم را از روى نادانى گمراه سازد؟ قطعاً خداوند، گروه ستمكار را هدایت نمىكند.
نکته ها
كلمهى «زوج» هم به مجموع نر و ماده گفته مىشود و هم به هر یك از نر و ماده به تنهایى. در این آیه به هر كدام به تنهایى گفته شده و مراد از هشت جفت، هشت عدد است، چهار نر و چهار ماده كه چهار تا در آیه 143 و چهار تا در آیه 144 بیان شده است. در آیه 45 سورهى نجم نیز كلمهى «زوج» در یك فرد بكار رفته است، نه در دو تا. «خلق الزّوجین الذّكر والانثى»
در آیه 6 سورهى زمر، خلقت هشت نر و مادهى حیوانات در كنار خلقت انسان بیان شده است. «خلقكم من نَفسٍ واحدة، ثُمّ جعل منها زوجها وانزل لكم من الانعام ثَمانیَة اَزواج»
احتمال دارد كه ترتیب نام بردن از حیوانات چهارگانه، اشاره به برترى آنها در مصرف باشد. (گوسفند، بز، شتر و گاو)
در بعضى روایات، «ثمانیة ازواج» به 16 فرد تفسیر شده كه این چهار حیوان هر كدام دو نوع یكى نر یكى ماده و هر كدام اهلى و وحشى دارد. امام هادى علیه السلام فرمود: گاومیش از نوع گاو وحشى است. [495]
495) تفسیر برهان، ج1، ص558.
پيام ها
1- براى خرافهزدایى از دین، باید عقائد حقّ را بسیار باز و روشن مطرح كرد. «ثمانیة ازواج...»
2- در فتوا یا عقیده به حلال و حرام چیزى، علم لازم است. «نبّئونى بعلم»
3- حلال بودن نیازى به دلیل ندارد زیرا اصل در خوردنىها حِلّیّت است بلكه حرام بودن دلیل لازم دارد. «قل الذكرین حرّم ام الاُنثیین... نبئونى بعلم»
4- افترا بر خدا، بزرگترین ظلم است. «فمن أظلم ممّن افترى على اللّه»
5 - دروغ بستن به خدا، مایهى گمراه ساختن مردم است. «لیضلّ النّاس»
6- افترا، انسان را از هدایتپذیرى خارج مىكند. «لایهدى»
7- باورها و عقائد یا باید بر اساس علم و عقل باشد كه در آیه قبل خواندیم، «نبّئونى بعلم» و یا بر اساس شرع. «ام كنتم شهداء اذ وصّاكم اللَّه»