ترجمه
چنین نیست (كه مىپندارید) بلكه به این دنیاى زودگذر دلبستهاید.
و آخرت را رها كردهاید.
چهرههایى در آن روز شاداب و با طراوت است
و به (لطف و پاداش) پروردگارشان چشم دوختهاند.
و چهرههایى در آن روز گرفته است.
زیرا مىداند مورد عذابى كمر شكن قرار مىگیرد.
نکته ها
«ناضرة» شادابى ناشى از دریافت نعمتهاى فراوان است. چنانكه در جاى دیگر فرمود: «نضرة النعیم»(173)
شاید مراد از «ناظرة» انتظار دریافت نعمت باشد. چنانكه در روایتى از امام رضاعلیه السلام آمده است: «مشرقة تنتظر ثواب ربّها»(174) آنان در انتظار پاداش پروردگارشان هستند.
گرچه این آیه مىفرماید: «الى ربّها ناظرة» مردم به سوى پروردگارشان نظر مىكنند. امّا بر اساس آیهاى كه مىفرماید: «لا تدركه الابصار»(175) دیدگان تو را در نیابند، خداوند با چشم سر دیده نمىشود و در قیامت مردم به لطف پروردگار نظر دارند.
«باسرة» به معناى گرفتگى چهره است.
«فاقرة» از «فقار» به معناى ستون فقرات است. فقیر نیز از همین ریشه و به معناى كسى است كه به خاطر نادارى گویا ستون فقراتش شكسته است. مراد از فاقره كمرشكن است.
173) مطففّین، 24.
174) تفسیر نورالثقلین.
175) انعام، 103.
پيام ها
1- سؤال و پرسش روانكاوى لازم دارد؛ زیر سؤال بردن قیامت به خاطر دلبستگى به دنیاست. «یسئل ایّان یوم القیامة...كلاّ بل تحبّون العاجلة»
2- علاقه به دنیا زمانى بد و قابل سرزنش است كه یا شدید باشد: «لحبّ الخیر لشدید»(176) و یا ملازم رها كردن قیامت باشد. «تحبّون العاجلة و تذرون الآخرة»
3- علاقه به دنیا بسترى براى انكار معاد است. «تحبّون العاجلة و تذرون الآخرة»
4- دنیا زودگذر است. گویا دنیا براى به آخر رسیدن عجله دارد و به سرعت سپرى مىشود. «تحبّون العاجلة»
5 - یك دل، دو دوستى برنمىدارد. «تحبّون العاجلة و تذرون الآخرة»
6- انسان از عَجَل آفریده شده: «خلق الانسان من عجل»(177)، اگر با عقل و وحى خود را مهار نكند، تنها به فكر دنیاى عاجل است. «تحبّون العاجلة»
7- یكى از شیوههاى تربیت مقایسه بین كفر و پاداش است: «وجوه یومئذ ناضرة - وجوهٌ یومئذ باسرة»
8 - مسایل روحى و روانى در چهره انسان اثر مىگذارند. رنگ رخساره خبر مىدهد از سّر ضمیر. «وجوهٌ یومئذ ناضرة - وجوهٌ یومئذ باسرة»
9- كسانى كه در دنیا تنها خداوند را عبادت كردند: «فادعوا اللّه مخلصین»(178)، تنها به او توكّل كردند: «علیه توكّلنا»(179)، تنها نسبت به او خاشع بودند و از احدى نهراسیدند: «لا یخشون احداً»(180)، تنها از او كمك خواستند: «ایّاك نستعین» و...، در آن روز نیز تنها به او نظر دارند. «الى ربّها ناظرة»
10- دلبستگى به دنیا و رها كردن آخرت سبب اندوه و گرفتگى چهره در قیامت است. «تحبّون العاجلة... وجوهٌ یومئذ باسرة»
176) عادیات، 8 .
177) انبیاء، 37.
178) غافر، 14.
179) ملك، 29.
180) احزاب، 39.