ترجمه
سوگند به فرشتگانى كه جان (كافران) را به سختى مىگیرند.
سوگند به فرشتگانى كه جان (مؤمنان) را به آسانى و نشاط مىگیرند.
سوگند به فرشتگانى كه (در انجام فرمان الهى) به سرعت شناورند.
و(در انجام مأموریّت) بر یكدیگر سبقت گیرند.
و امور (بندگان) را تدبیر كنند.
نکته ها
«نزع» به معناى جدا كردن با كندن و كشیدن است. «غرق» و «اغراق» به معناى شدت است. «نشط» به معناى گشودن گره است و نشاط یعنى آنكه عقدههاى روحى باز شوند. بر خلاف بعضى انسانها كه نمازشان با كسالت و انفاقشان با كراهت است، فرشتگان الهى در انجام مأموریّتها با نشاط هستند. «ناشط» به كسى گویند كه كارى را با رغبت انجام مىدهد. همچنین این كلمه، در مورد كسى كه سطل آب را از چاه بیرون مىكشد، گفته مىشود، گویا فرشتگان جان مؤمنان را به آرامى بیرون مىكشند.(9)
«نازعات» و «ناشطات» در واقع دو وصف براى طایفهاى از فرشتگان است و چون كلمه «طائفة» مؤنث است این صفات نیز مؤنث آمده است.
«سابحات» از «سبح» به معناى حركت سریع در آب یا هواست. اشاره به اینكه فرشتگان در انجام مأموریّتهاى الهى سریع و چابك هستند.
به فرموده حضرت علىعلیه السلام، فرشتگان با آرامى و رفاقت جان مؤمنین را مىگیرند. «یقبضون ارواح المومنین یسلّونها سلاً رفیقا»(10)
سوگند خداوند به فرشتگان، هم نشانه اهمیّت و جایگاه فرشتگان در نظام هستى است و هم اهمیّت امرى كه برایش سوگند یاد شده است.
ممكن است پنج صفتى كه در این آیات آمده، براى پنج گروه فرشته باشد و ممكن است براى یك گروه باشد، به این معنا كه به محض صدور فرمان از جا كنده و با نشاط پیگیرى و با سرعت حركت مىكنند و از یكدیگر سبقت مىگیرند تا فرمان را مدبّرانه انجام دهند.(11)
پيام ها
1- هر كس دل بستهتر به مادیات باشد، دل كندنش از آن سختتر خواهد بود. «والنازعات غرقا»
2- لحظه مرگ، آغاز پاداش و كیفر است. «غرقا، نشطا»
3- هردسته از فرشتگان مأمور كارى مخصوصاند.«النازعات، الناشطات، السابحات»
4- نشاط داشتن در انجام مأموریّت یك ارزش است. «والناشطات نشطا»
5 - تمام هستى میدان كار فرشتگان است. «والسابحات سبحاً»
6- فرشتگان در انجام مأموریّت الهى بر یكدیگر سبقت مىگیرند. «فالسابقات»
7- فرشتگان، كار خود را به نحو احسن انجام مىدهند. «غرقا، نشطاً، سبحاً، سبقاً»
8 - با اینكه تدبیر هستى با خداست: «یدبّر الامر»(12) ولى خداوند به فرشتگان نیز اجازه تدبیر داده است. «فالمدبّرات امرا»
9- فرشتگان در اداره و تدبیر مهارت لازم را دارند. «فالمدبّرات امرا»
10- تدبیر و مدیریّت امور، نیازمند نشاط و سبقت و چابكى است. «الناشطات، السابحات، السابقات، المدبّرات»
11- نظام هستى تصادف نیست، بر اساس تدبیر است. «فالمدبّرات...»
12- تدبیر ارزشى است كه به خاطر آن مىتوان سوگند یاد كرد. «فالمدبّرات امراً»
توضيحات
سیماى سوره نازعات
این سوره چهل و شش آیه دارد و در مكّه نازل شده است.
نام سوره، برگرفته از آیه اول است و به معناى فرشتگانِ گیرنده جان مىباشد.
همانند دیگر سورههاى مكّى و سوره نبأ كه پیش از آن آمده بود، موضوع قیامت و معاد، محور مطالب این سوره است.
از آنجا كه گرفتن جان مؤمنان و كافران و تدبیر امور همه بندگان بر عهده فرشتگان است، این سوره با سوگند به انواع فرشتگان آغاز مىشود.
بیان گوشهاى از ماجراى حضرت موسى و فرعون و طغیان و سركشى او در برابر حق، كه مجازات سخت الهى را در دنیا براى او بدنبال آورد، مقدّمهاى است براى بیان یك اصل كلّى كه طغیان و دنیاپرستى انسان را به دوزخ مىكشاند، در حالى كه مبارزه با هواهاى نفسانى و پروا در برابر پروردگار، انسان را به بهشت سعادت رهنمون مىسازد.